امپراتوری آتن

شکست ایران باعث افزایش قدرت آتن و اسپارت شد. اینک آتن در دریا پیشتاز بود و اسپارت در خشکی. اما یونان پس از جنگ با ایران، وارد دوره ای تازه از تاریخ خود شد که با ستیزه جویی ها و نبردهای آتن و اسپارت همراه بود.

میل آتنی ها به نشر دموکراسی خود در یونان ، خطری بزرگ برای اسپارت بود که هنوز نفوذ شاه و اشراف در آن برقرار بود. گرچه طی چند دهه نخست پس از جنگ با ایران ، آتن و اسپارت به مقابله و برخورد با هم نشتافتند. اسپارتی ها برخلاف آتنی ها ماجراجو نبوده و تحرکی از خویش نشان نمی دادند؛ در نتیجه ، با این کار خود ، دست آتن را برای گسترش قدرت و نفوذش در یونان باز گذاشتند. بین سالها 479 تا 457 ق.م. آتن امپراتوری بزرگی را تشکیل داد که بر بخش های وسیعی از مدیترانه تسلط داشت.

اگرچه ایرانیان رفته بودند اما هر لحظه احتمالِ حمله ای دیگر از جانب آنها وجود داشت. به همین دلیل در 479 ق.م. نمایندگانی از آتن، شهرهای ایونی و اکثر جزایر دریای اژه در جزیره ی مقدس دِلوس گرد هم آمده و اتحادیه دِلوسی را ایجاد کردند که هدف از آن،مقابله با تهدیدات امپراتوری هخامنشی بود.

از آنجا که آتن نیرومندترین عضو اتحادیه دلوسی بود، بی درنگ ریاست آن را برعهده گرفت و برای افزایش قدرت تهاجمی اتحادیه ،از هر عضو خواست برای تقویت آن ، مقداری پول یا کشتی به خزانه اتحادیه بپردازد.

نیروهای متحد دلوسی برای تلافی تهاجم ایران، بین سالهای 476 تا 469 ق.م. به آسیای صغیر حمله کردند. فرمانده این نیروها را کیمون ، پسر میلتیادس فرمانده یونانی ها در نبرد ماراتون ، بر عهده داشت.

نقشه امپراتوری آتن در ۴۳۱ ق.م.

 در این میان  قدرت در آتن در اختیار تمیستوکلس ،فرمانده نیروهای یونانی در سالامیس، گذاشته شد. او ناوگان آتن را تقویت کرد و با ساخت دیوارهای دفاعی عظیم به دور آتن ، قدرت شهر را برای مقابله با دشمنان بیشتر کرد.

اما در 472 ق.م. که آتنی ها او را به خاطر گرفتن رشوه برکنار کردند ، کیمون تبدیل به رهبر اول آتن شد. او آتن را به عبارتی تبدیل به رهبر و حاکم اتحادیه دلوسی نمود و با بقیه اعضا ، همانند اتباع آتن رفتار کرد.

تمیستوکلس

به موازات پیشرفت و قدرت گیری آتن، اسپارت بین سالهای 478 تا 464 ق.م. دچار بلایای ناگوار طبیعی و سیاسی شد. ابتدا ، حکام اسپارت که در جنگهای یونان و ایران ، به عنوان قهرمان شناخته شده بودند ، با ایرانی ها مخفیانه به مذاکره پرداختند و به همین دلیل ، وجهه خود را از دست دادند.

در دهه 470 ق.م. همسایگان اسپارت در پلوپونز یعنی آرگوس ، الیس و مانتینه سیستم الیگارشی خود را به نفع نظام دموکراتیک آتن تغییر دادند.همچنین در 464 ق.م. زمین لرزه ای شدید اسپارت را ویران کرده و زمینه ی شورش بردگان را فراهم کرد. ارتش اسپارت در میان این مشکلات ، پس از مدت ها به زحمت توانست بردگان را سرکوب کند اما احیای اسپارتِ ویران شده از این نیز بیش تر زمان برد.

هم زمان در آتن، دوران شکوفایی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آغاز شده بود. آتنی ها پول اتحادیه دلوسی را برای ایجاد مهاجرنشین در حوزه مدیترانه صرف کردند. در ضمن ، پول مورد استفاده ی آتن،دراخما (درهم) به مرور زمان، پول رایج مدیترانه شد و چون ارزش زیادی داشت، اقتصاد آتن را رونق بخشید.

در داخل آتن،دوران رهبری کیمون به پایان خود نزدیک شد.وی که طرفدار برقراری روابط حسنه با اسپارت بود، از این طریق سبب رنجش مردم آتن گشت و همین موضع وی بود که باعث شد او را برکنار کنند.

پریکلس که به دلیل شکل غیرعادی سرش ، دستور داد که مجسمه هایش را همواره با کلاهخود نشان بدهند.

یکی از مخالفان کیمون ، مرد جوانی به نام پریکلس بود که امور آتن را در دست گرفت. این شهر در دوره ی ریاست او ، به اوج تازه ای از دستاورد های بی نظیر فرهنگی ، علمی و... رسید.

او ابتدا دیوارهای دفاعی آتن را که در زمان تمیستوکلس بنا شده بود، امتداد داد و شهر را در مقابل محاصره های طولانی حفاظت کرد. این گونه در هنگام حمله ی دشمن ، آتنی ها می توانستند در پشت دیوارها پناه بگیرند و ناوگان آتن ، برای آنها غذای مورد نیازشان را تامین کند.

پریکلس به تقویت دموکراسی آتن نیز اقدام کرد. در کنار این ، وی پرداخت حقوق برای خدمت دولتی را برای اولین بار ، با اجرا در آورد. همچنین، او آکروپولیس را که در زمان حمله دوم ایران ویران شده بود ، از نو ساخت.

این آخرین مشکلات آتن نبود.در سال 461 ق.م. مصری ها علیه امپراتوری هخامنشی شورش کرده و از آتن کمک خواستند. آتن نیروی نظامی بزرگی را به مصر فرستاد اما این نیروها در سال 454 ق.م. در شکستی بزرگ از دست رفتند. همچنین در دهه 440 ق.م. چندین دولت-شهر مطیع آتن ، مانند بوتیا ، مگارا و اوبوئه ، سر به شورش برداشتند و حکومت های دموکراتیک سبک آتنِ خود را کنار گذاشتند.اینک برای همه مشخص شده بود که آتن نتوانسته امپراتوری بزرگ خود را حفظ و کنترل کند.

البته همه چیز به نفع آتن پیش نرفت. تا سال 457 ق.م. اسپارت بر مشکلات خویش فایق آمده بود و اینک آمادگی مقابله با آتن را داشت. طی دو دهه بعدی ، آتن درگیر جنگ با کورنت ، آیگینا و تب شد که از جانب اسپارت حمایت می شدند. این جنگها منابع و توان آتن را به تحلیل برد.

صف آرایی اسپارت در مقابل آتن در ۴۳۵ ق.م.

لطفاً دیدگاه های ارزشمند خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

موفق باشید.